تحلیلی بر نابرابری در توزیع خدمات فرهنگی با رویکرد عدالت اجتماعی با استفاده ازgis: نمونه موردی شهر زنجان.

چکیده: با توجه به مفهوم عدالت اجتماعی که به لحاظ جغرافیایی و فضایی، توزیع خدمات و منابع عمومی را پیگیری می کند. و اهمیت تحقق آن در شهرهای ایران و هم چنین شهری مانند زنجان که در مسیر دو قطبی شدن و گسترش شکاف های اجتماعی حرکت می نماید و هم چنین در پاسخ به روح انسان ها که همواره در کنار آزادی، خواهان زندگی در جامعه ای عادلانه بوده اند، لزوم توجه به عدالت اجتماعی از سوی برنامه ریزان، تصمیم گیرندگان و مجریان بیش از پیش احساس می شود. برقراری عدالت در ابعاد مختلف آن همواره یکی از آرمان های همیشگی بشر بوده و مکاتب و ایدئولوژی های مختلف به نوعی لزوم وجود شرایط برابر برای رشد و توسعه افراد جامعه را مورد تاکید قرار داده اند. با وجود این به دلیل تفاوت دیدگاه ها در روش دستیابی به آن و هم چنین تضاد منافع موجود بین عوامل تاثیرگذار در این زمینه، برقراری عدالت دقیق و همه جانبه غیرممکن گردیده است. امروزه فضای شهرها به عرصه ی تضادهای اجتماعی بدل شده-اند و رقابت بر سر دستیابی به امکانات و منافع بیشتر، جدایی گزینی اجتماعی – اقتصادی را جایگزین جدایی گزینی های قومی – نژادی کرده است. بنابراین بحث نابرابری های فضایی در شهرها و لزوم برقراری عدالت اجتماعی در برخورداری کلیه ی شهروندان از خدمات شهری عمومی به یکی از مباحث جدی پیش روی برنامه ریزان و مدیران شهری تبدیل شده است. در این پژوهش با توجه به اهداف اصلی مدنظر که همانا شناسایی نحوه ی توزیع خدمات فرهنگی (کتابخانه، فرهنگسرا و کانون های پرورش فکری کودکان و نوجوانان)، مشخص نمودن میزان سرانه خدمات فرهنگی محلات مختلف شهر زنجان و تعیین میزان دسترسی شهروندان ساکن در محلات آن به کاربری های فرهنگی، می باشد. از روش تحلیل شبکه (network analysis) در سیستم اطلاعات جغرافیایی (gis)، جهت یافتن میزان دسترسی محلات به خدمات فرهنگی و هم چنین شناسایی محدوه و میزان جمعیت تحت پوشش هر کاربری استفاده شده است. علاوه بر این روش، با استفاده از سرانه های کاربری فرهنگی شهر و سرانه استاندارد کاربری های فرهنگی، به تعیین سهم محلات از این خدمات نیز پرداخته شده است. لازم بذکر است که روش آماری مورد نظر در این تحقیق به صورت تمام شماری بوده و تمام محلات شهری زنجان در آن مدنظر قرار گرفته اند. و در انتها این نتیجه به دست آمده، که در زمینه ی توزیع خدمات فرهنگی در شهر زنجان و در سطح محلات آن، عدالت اجتماعی و عدالت دسترسی رعایت نشده است. واژگان کلیدی: عدالت اجتماعی، نابرابری، محلات شهری، خدمات فرهنگی، سرانه، تحلیل شبکه، زنجان